Bestuurlijk Jaarverslag 2018 Archeologische Vereniging Noord-Nederland (AWN afd. 1)
Het jaar 2018 was voor de afdeling wederom een jaar waarin op vele fronten activiteiten werden georganiseerd en uitgevoerd.
Het bestuur kwam 6 keer bijeen voor bestuursvergaderingen. Ook dit jaar heeft het bestuur weer dankbaar gebruik kunnen maken van de vergaderruimte in het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis, zowel als het thuis van enkele bestuursleden.
Het bestuur bestond per 31 december uit:
Joop Bosch – Voorzitter
Eva Hopman – Secretaris
Matthijs Brug – Penningmeester
Jetze Boonstra – alg. bestuurslid
Aldwin Wals – alg. bestuurslid
Fred van den Beemt – alg. Bestuurslid/webmaster
De jaarvergadering van 2018 vond plaats op 21 april in het Hunebedcentrum te Borger, gevolgd door een activiteit onder leiding van Arre Remaining History (Sebastiaan Pelsmaeker), waarbij op (pre)historische wijze berkenpek is gemaakt.
Het aantal leden in het werkgebied Friesland, Groningen en Drenthe is gegroeid van 139 naar 146 leden. Daarvan zijn er ca. 15 wisselend actief.
Een afvaardiging van het bestuur bezocht in november de landelijke AWN Afgevaardigdendag in Amersfoort. Ons bestuurslid Fred van den Beemt heeft daar ook verteld over de samenwerking met andere instanties én over educatie.
2018 is tevens het jaar dat de afdeling een eigen vereniging is geworden: Archeologische Vereniging Noord-Nederland. In 2011 heeft de landelijke vereniging van de AWN (hoofdvereniging) haar statuten aangepast en het daarbij mogelijk gemaakt dat afdelingen, weliswaar blijvend binnen de verenigingsstructuur van de hoofdvereniging, als een eigen zelfstandige vereniging kunnen optreden. Daarbij speelden een aantal argumenten. De AWN ontwikkelt zich steeds meer als belangenbehartiger voor het cultureel en archeologisch erfgoed en om die taak, juridisch, goed uit te kunnen voeren heeft het de voorkeur als zelfstandige vereniging ingeschreven te staan bij de Kamer van Koophandel. Dat geldt soms nog meer vanwege mogelijke subsidieverlening door gemeenten en/of provincies die als eis stellen dat er sprake moet zijn van een rechtspersoon in het betreffende gebied die subsidie ontvangt en daarover verantwoording aflegt. Daarnaast is de regelgeving op het gebied van banken aangescherpt, waardoor meer dan voorheen voor bepaalde handelingen, zoals het aanstellen van een penningmeester e.d., toestemming gevraagd moest worden aan het hoofdbestuur. Een soms erg omslachtige weg.
Op grond van de statuten van de hoofdvereniging heeft het bestuur van de afdeling 1 besloten tot het oprichten van een zelfstandige vereniging, binnen de hoofdvereniging van de AWN. Het hoofdbestuur heeft daarvoor de vereiste goedkeuring afgegeven en de vereniging is op 8 maart 2018 notarieel opgericht en inmiddels ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 71175474.
Voor de leden van afdeling Noord heeft dat geen gevolgen. Zij blijven lid van de hoofdvereniging AWN en de contributie wordt door de ledenvergadering van de hoofdvereniging AWN vastgesteld. Het heeft ook geen gevolgen voor de financiële verhouding. AWN Noord krijgt gewoon haar deel in de contributieopbrengsten zoals landelijk is vastgesteld. Wij zullen evenals de landelijke vereniging de fiscale ANBI status aanvragen, waardoor het ook mogelijk wordt donaties en giften zonder negatieve fiscale gevolgen voor de schenker, te ontvangen. De naam is niet gewijzigd, maar voor de externe communicatie, bijvoorbeeld de tenaamstelling van de bankrekening, gebruiken we een verkorte naam.
De vereniging draagt de naam: Archeologische Vereniging Noord-Nederland, Afdeling 1 van AWN, vereniging van vrijwilligers in de archeologie, verkort Archeologische vereniging Noord Nederland (AWN afdeling 1.)
Projecten waar de afdeling met succes naar kan terugkijken:
- De afronding van het onderzoek naar de Slag van Noordhorn met een eigen publicatie
- Het (begeleidende) archeologisch onderzoek in de Catharinakerk te Roden. In 2016 is er samen met kerkopgraver archeoloog Pieter den Hengst, op verzoek van de gemeente en de provinciaal archeoloog, een begeleidend onderzoek uitgevoerd tijdens de graafwerkzaamheden in- en buiten de kerk. In vervolg hierop is een archiefonderzoek uitgevoerd. De vondsten, voornamelijk menselijke beenderen, zijn overgebracht naar het archeologisch depot in Nuis. In december is de publicatie van het onderzoek verschenen in de Nieuwe Drentse Volksalmanak.
- Het begeleiden van graafwerkzaamheden in kader van de aanleg van glasvezelkabels in de gemeenten Noordenveld en Midden-Drenthe. Bij deze werkzaamheden is vuursteenmateriaal aangetroffen alsmede grondprofielen met daarin mogelijk karrensporen.
- Leden hebben bijgedragen aan veldkarteringen van het GIA in Friesland.
- Archeologische detectorbegeleiding bij de aanleg van rioleringen in Loppersum.
- Voortzetting van de veldverkenning en onderzoek naar het Heidelager rondom Kamp Westerbork te Hooghalen. Het onderzoek duurt voort om er achter te komen welke resten er nog specifiek aanwezig zijn. Daarvoor zal archiefonderzoek worden gedaan en een in samenwerking met de provincie Drenthe zal een gedetailleerde hoogtekaart van het gebied worden gemaakt.
- Dag van de Noord-Nederlandse Archeologie in het Archeologisch Depot in Nuis
- Groninger Bodemvondstendag in Museum Het Hooge Land te Warffum
- Begeleiding van Saxion studente Serena Buitenhuis voor het basisschoolproject “Muziek in de prehistorie”
- Onderzoek van sporen in de bodem, zichtbaar vanuit de lucht door droogte, op Terschelling.
Educatie en publieksbereik
- Proef en voorbereidingen voor een praktische cursus archeologie: er is zeer veel vraag naar een cursus waarbij materiaalkennis en kennis over technieken in het veld aan de orde komen. Na een proef in januari 2018 is de vereniging hard aan het werk om deze later in 2019 van start te laten gaan. De voorbereidingen zijn daarbij al volop in gang.
- Op 10 maart 2018 vond de Dag van de Noord-Nederlandse Archeologie plaats in het Noordelijk Archeologische Depot in Nuis. Het was een goed bezochte dag (zo’n 750 bezoekers). Meer dan twintig standhouders, waaronder afd. 1 Noord-Nederland van de AWN, vertelden de bezoekers alles over archeologie in de noordelijke provincies. Er waren de gehele dag lezingen en rondleidingen. De demonstratie vuurstenen werktuigen maken, trok veel belangstelling van de jeugdige bezoekers. Wie geïnteresseerd was in het maken van middeleeuws aardewerk kwam aan zijn trekken bij het draaien van aardwerkpotten op de draaischijf.
- Excursie naar Kampsheide en Balloerveld voor de archeologiestudenten van Hogeschool Saxion te Deventer. (90 deelnemers)
- Voorlichtingsstand op de Oertijdmarkt in augustus in Borger, ca. 5000 bezoekers.
- Stand bij de Dag voor de Groninger Geschiedenis in de Groninger Archieven + presentatie detectorarcheologie en Broescursus Schatgraven.
- Voorlichtingsstand bij het Mysterie van het Sleenerzand 17 & 24 oktober. Er waren zo’n 650 bezoekers die door middel van een avondwandeling allerlei kennis opdeed uit het verleden.
- Tentoonstelling metaalvondsten in museum Het Hooge Land in Warffum: mantelspelden.
- Groningen Bodemvondstendag in Warffum 27 oktober: De dag stond in teken van het geven van informatie, determinatie en lezingen. Aardig wat belangstellenden bezochten de bodemvondstendag. Detectorzoekers toonden hun vondsten en konden hun “verse” vondsten laten determineren bij medewerkers van het Noordelijk Archeologisch Depot. De voorlichtingsstands trokken veel bezoekers. Als AWN hebben we niet stil kunnen zitten. Doorlopend werden door archeologen de gehele dag door lezingen over Groninger opgravingen en vondsten gegeven. De dag werd georganiseerd in samenwerking met Openluchtmuseum Het Hoogeland, de Archeologische Vereniging Noord-Nederland (AWN), het Noordelijk Archeologisch Depot (NAD) en de provincie Groningen.
Samenwerking
Met de volgende organisaties is samengewerkt:
Argeologysk Wurkferbân (AWFA) van de Fryske Akademy
Bachur – Samenwerking en sponsoring studievereniging archeologie van de RuG/Groninger Instituut voor Archeologie.
DDA (metaaldetectoren)
Drents Archief
Drents Prehistorische Vereniging
Gemeente Aa en Hunze
Gemeente Coevorden
Gemeente Eemsmond
Gemeente Midden-Drenthe
Gemeente Loppersum
Gemeente Noordenveld
Gemeente Zuidhorn
Geopark De Hondsrug
Groninger Archeologisch Instituut GIA incl. RUG Theo Spek.
Groninger Archieven
Heemschut, Milieufederatie Drenthe
Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Historische Vereniging Beilen
Historische Vereniging Loppersum
Hoofdbestuur AWN
Hunebedcentrum te Borger
IVN
Kunst en Cultuur Drenthe
Museum ’t Hooge Land Warffum
Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis
Provincie Drenthe
Provincie Friesland
Provincie Groningen
RAAP
Saxion – archeologieopleiding
Tresoar Leeuwarden
IJstijdenmuseum Buitenpost
Met archeologische studievereniging Bachur is in 2017 een samenwerkingsverband tot stand gekomen, die geleid heeft tot sponsoring van de AWN. Dit heeft zich voortgezet in 2018. Een gedeelte van de AWN en Bachur activiteiten kunnen nu door leden van beide verenigingen worden bijgewoond. Dit onder andere ter bevordering van de populariteit van de AWN onder jongeren, maar ook om de archeologiestudenten in aanraking te laten komen met vrijwilligers in de erfgoedsector en een grotere verscheidenheid aan activiteiten te kunnen aanbieden aan leden. De gedeelde activiteiten in 2018 waren:
- Kroegcollege Bachur
- Activiteit bij de ALV van onze afdeling op 21 april
Bescherming / belangenbehartiging en samenwerken met gemeenten
Met de gemeenten Noordenveld, over de uitbreidingsplannen van de gemeente op de es van Oosterveld te Norg.
Met de gemeenten Midden-Drenthe en Aa en Hunze is overleg geweest m.b.t. de cultuurhistorische inventarisatie rondom Kamp Westerbork en de bescherming daarvan.
Heidelager WOII (SS/SD kamp) van Kamp Westerbork met gemeente Aa en Hunze
Melding gemaakt bij de provinciaal archeoloog van Drenthe van vandalisme/afgraving grafheuvel Zwanenmeerbosch bij Gieten.