Op de website www.hunebednieuwscafe.nl van het Hunebedcentrum heeft Harry Huisman interessante bijdragen geschreven over vuursteen. Deze week verscheen “Het staal van de oudheid, deel 2.
De mens kent een lange en ingewikkelde ontwikkelingsgeschiedenis. Vuursteen speelt daarin een belangrijke rol. Al vroeg in de steentijd had men ervaren dat vuursteen andere en betere kwaliteiten bezat dan kwartsiet, hoornsteen, ijzerkiezel en dergelijke. Vuursteen kan op een voorspelbare manier vorm gegeven worden. Met andere steensoorten lukt dat niet of veel minder. Met stukken hertshoorn, hout en klopstenen maakte men handig gebruik van de eigenschappen van het gesteente. Bij vuursteen is het mogelijk om met harde of zachte, gerichte slagen op gewenste plaatsen stukken of stukjes af te slaan. Doorontwikkeling van deze bewerkingstechnieken maakte het mogelijk om later in de steentijd zeer geavanceerde werktuigen te maken.
Vuursteen dankt zijn naam aan de mogelijkheid om vuur te maken. Niet door twee stukken vuursteen tegen elkaar aan te slaan. Dat is gevaarlijk. Vuursteen versplintert makkelijk. De kans op snijwonden en scherpe splinters die in de ogen terecht kunnen komen, is erg groot. Door een stuk vuursteen tegen pyriet (markasiet) te slaan, verkreeg men vonken. Met enige ervaring, was daar een vuurtje mee te maken. Later verving men pyriet door een handring van ijzer. Dat gaf betere vonken en eerder vuur.
Vuursteen is een van de hardste steensoorten die we kennen. Het heeft een zeer fijnkorrelige, homogene structuur. Daarnaast is het bros, waardoor het goed en voorspelbaar te bewerken is. Afslagen van vuursteen bezitten zeer scherpe snijvlakken, waarmee vroeger allerlei werkzaamheden verricht konden worden. Vuursteen was dus uitermate geschikt als grondstof om uiteenlopende soorten gereedschap te maken. Men noemt het gesteente daarom wel het staal van de prehistorie.
Voor het maken van werktuigen was de aanwezigheid van geschikt materiaal noodzaak. In ons land was dit in ruime mate voorhanden, zeker in de noordelijke helft van ons land. Onder noordelijke zwerfstenen is vuursteen zeer algemeen. Je zou het niet zeggen, maar in de ijstijd, tienduizenden jaren geleden, trokken al kleine groepjes mensen door ons landschap. Dat waren Neanderthalers, voorlopers van de huidige mens. Aangezien het in die tijd onhandig was om met zware stenen te moeten lopen, maakten zij naar behoefte werktuigen van zwerfstenen die in de omgeving te vinden waren. Met de talrijke vuurstenen die hier voorkwamen was dat mogelijk.
Meer lezen: www.hunebednieuwscafe.nl